Is het verstandig om in een kas veiligheidsglas toe te passen?
In de botanische tuin van een monumentale kas kwam een belangrijk vraag naar voren: is het glas in de dakconstructie nog veilig én geschikt voor het behoud van de planten? Hoewel misschien een beetje een technisch verhaal, bespreekt dit artikel de situatie, de technische uitdagingen, en de uiteindelijke oplossing voor dit complexe probleem, namelijk veiligheidsglas.
De uitdaging: transparantie, veiligheid en planten die moeten blijven groeien
De kas in kwestie is een indrukwekkend staaltje historische architectuur en een geliefde plek voor bezoekers. Door de jaren heen begonnen echter bepaalde problemen steeds zichtbaarder te worden. De glazen dakplaten, ooit helder en doorschijnend, vertoonden een witte waas. Dit beperkte niet alleen de lichtinval, maar had ook invloed op de groei van specifieke planten die eerder uitstekend gedijden.
Voor de eigenaar was het duidelijk: er moest iets gebeuren. De kas werd zowel door medewerkers als bezoekers intensief gebruikt, waardoor veiligheid een essentiële factor werd. Daarnaast was het behoud van het unieke ecosysteem van de kas van groot belang. Een grondige inspectie bracht aan het licht dat de verouderde glazen panelen niet meer aan de moderne normen voldeden. Bovendien bleek de afname in transparantie een negatieve invloed te hebben op de plantengroei.
Veiligheidsmaatregelen: folie op glas plakken?
Vijf jaar geleden werd door de gemeente een eerste veiligheidsmaatregel opgelegd. Om het risico van vallend glas bij breuk te minimaliseren, werd een speciale plakfolie aan de onderzijde van de glazen panelen aangebracht. Deze oplossing bood echter slechts een tijdelijk antwoord. De vochtige en warme omstandigheden in de kas—met een luchtvochtigheid van bijna 100% en temperaturen die zelden onder de 15°C komen—maakten de folie kwetsbaar. Het begon te verkleuren, verloor zijn transparantie en raakte op sommige plekken zelfs los.
Waarom is gelaagd veiligheidsglas essentieel?
Moderne bouwvoorschriften, zoals vastgelegd in NEN 2608, stellen gelaagd veiligheidsglas verplicht in openbare ruimtes. Dit type glas is niet alleen sterker, maar ook veiliger. Bij breuk blijven de scherven vastzitten aan een kunststof tussenlaag, meestal van PVB (polyvinylbutyral). Dit vermindert het risico op ernstige verwondingen aanzienlijk. In een drukbezochte kas, waar zowel kinderen als volwassenen komen, is deze veiligheid onmisbaar.
Het effect van veiligheidsglas op plantengroei
Het type glas in een kas heeft niet alleen gevolgen voor de veiligheid, maar ook voor de plantengroei. Het lichtspectrum dat door het glas wordt doorgelaten, speelt een cruciale rol. Planten gebruiken licht voor fotosynthese, waarbij chlorofyl a en b blauw en rood licht absorberen om energie op te wekken. UV-licht is essentieel voor deze processen, vooral voor inheemse planten die afhankelijk zijn van een natuurlijk lichtspectrum.
Gelaagd glas met standaard PVB-folie heeft echter een nadeel: het blokkeert vaak een groot deel van het UV-licht. Hierdoor ontstaat een uitdaging voor botanische kassen, waar het behoud van planten van vitaal belang is. Een oplossing moest worden gevonden die zowel de veiligheid als de plantengroei waarborgt.
De technische oplossing
Bij het vervangen van het dakglas stonden twee prioriteiten centraal: veiligheid en plantengroei. Na uitgebreid onderzoek werd gekozen voor gelaagd veiligheidsglas met een UV-doorlatende PVB-folie, zoals Trosifol UV+. Deze folie combineert de voordelen van veiligheid en lichtdoorlatendheid. Het laat zowel UV- als infraroodstraling door, die essentieel zijn voor gezonde plantengroei.
Waarom geen monolithisch glas?
Hoewel monolithisch glas (enkelglas) een hogere lichttransmissie biedt dan gelaagd glas, heeft het grote veiligheidsnadelen. Bij breuk valt dit glas in scherpe scherven uiteen, wat een groot risico vormt in een publieke omgeving. Bovendien bleek het opnieuw aanbrengen van plakfolie geen duurzame optie, gezien de nadelige effecten van de hoge luchtvochtigheid in de kas. Gelaagd glas met een speciale UV-doorlatende folie bood dus de perfecte balans tussen veiligheid en functionaliteit.
Duurzaamheid van UV-doorlatende folies
Een van de belangrijkste vragen was hoe goed de UV-doorlatende folies bestand zijn tegen de extreme omstandigheden in de kas. Onderzoek door Peutz in samenwerking met TÜV Nederland toonde aan dat deze folies langdurig UV-straling kunnen weerstaan. Volgens testen gebaseerd op NEN-EN-ISO 12543 bleven de eigenschappen van de folies behouden na 2000 uur blootstelling. Dit garandeert dat het glas zijn transparantie en UV-doorlatendheid behoudt, zelfs onder zware omstandigheden.
Valproeven en veiligheidsanalyse
Naast het testen van de folie werden ook valproeven uitgevoerd om het breukgedrag van het bestaande glas te analyseren. Bij deze testen werd gecontroleerd hoe het glas reageerde op verschillende soorten belasting. Hoewel de plakfolie tijdelijk de scherven bij elkaar hield, bleek uit de proeven dat deze oplossing niet langer afdoende was voor de toekomst. Dit bevestigde de noodzaak om het glas volledig te vervangen door een veiliger alternatief, gelaagd veiligheidsglas.
Veiligheid en functionaliteit hand in hand
De keuze voor gelaagd veiligheidsglas met een UV-doorlatende PVB-folie bleek een schot in de roos. Deze oplossing biedt het beste van twee werelden:
- Veiligheid: Het glas voldoet aan de strengste veiligheidsnormen en minimaliseert het risico op letsel.
- Plantengroei: De UV-doorlatende folie laat voldoende licht door voor gezonde fotosynthese, essentieel voor het behoud van de flora in de kas.
De eerdere oplossing met plakfolie was geen duurzame optie gebleken vanwege de omstandigheden in de kas. Dankzij het gebruik van een gespecialiseerd glasproduct blijft de kas nu veilig én gunstig voor planten. Zo kan deze historische kas nog jarenlang dienen als een plek van inspiratie en educatie voor bezoekers.
Tips voor glastoepassingen in vochtige omgevingen
- Kies het juiste glas: Zorg dat het glas past bij de specifieke eisen van de ruimte, zoals veiligheid en lichttransmissie.
- Let op UV-doorlaatbaarheid: Dit is cruciaal voor ruimtes waar plantengroei afhankelijk is van natuurlijk licht.
- Vermijd plakfolie: Zeker in vochtige omgevingen is dit geen duurzame oplossing en kan het de transparantie van het glas aantasten.
- Plan regelmatige inspecties: Controleer de staat van het glas en de bevestiging om tijdig te kunnen ingrijpen bij slijtage of schade.
Door weloverwogen keuzes te maken, kunnen kassen en andere monumentale constructies zowel functioneel als esthetisch blijven, zonder concessies te doen aan veiligheid of het welzijn van de flora.
Bron: Glas in Beeld – Peutz
